سفارش تبلیغ
صبا ویژن

araxchemi

سودا اش چیست ؟

سودا اش چیست ؟
سودا اش چیست ؟

سودا اش چیست ؟ کربنات سدیم (Na2CO3)  با نام های کربنات دو سود، سودا اش (soda ash)،
کریستال سودا (soda crystals) و سودای شستشو (washing soda) نیز شناخته می شود.
یکی از مهمترین مواد شیمیایی صنعتی است که به طور وسیعی در تولید دیگر محصولات قلیایی،
نمک های سدیم و … به کار می رود.
سودا اش نام متداول کربنات سدیم بدون آب است که به طور صنعتی کاربرد دارد.
سدیم کربنات یا سودا اش، در واقع نمک سدیم اسید کربنیک است که در حالت عادی به صورت
جامد سفید رنگ می باشد.
سدیم کربنات در مقیاس صنعتی از طریق فرآیند سولوِی و با استفاده از آمونیاک، سنگ آهک
و نمک تولید می شود.
یکی از مهمترین کاربردهای کربنات سدیم استفاده از این ماده در صنعت تولید شیشه است.
سدیم کربنات دارای خاصیت قلیایی نسبتاً قوی است و از خاکستر بسیاری از گیاهان قابل استحصال است.

مشخصات فیزیکی و شیمیایی کربنات سدیم

دمای ذوب کربنات سدیم 851 درجه سلسیوس است.
این محصول در دماهای بالاتر تجزیه می شود. بنابراین دمای جوش برای این ماده تعریف
نمی شود.
حلالیت کربنات سدیم در آب در دمای 20 درجه سلسیوس برابر با 215 گرم در لیتر است.

مشخصات فیزیکی کربنات

سدیم کربنات در واکنش با کربن دی اکسید و آب تولید سدیم بی کربنات می کند.
Na2CO3 + CO2 + H2O → 2NaHCO3
بی کربنات سدیم در حضور سود، سدیم کربنات تولید می کند.
NaHCO3 + NaOH → Na2CO3 + H2O
انحلال کربنات سدیم در آب یک واکنش گرما زا است.
برای کاربردهای صنعتی دو نوع سدیم کربنات مورد استفاده قرار میگیرد

• کربنات سدیم سنگین
• کربنات سدیم سبک

تفاوت کربنات سدیم سنگین و کربنات سدیم سبک تنها در چگالی، اندازه ذرات و کاربرد آن ها
است و از نظر شیمیایی تفاوتی با یکدیگر ندارند.
سدیم کربنات سنگین چگالی توده ای حدود 1000 کیلوگرم بر مترمکعب و ذراتی با اندازه 300 تا 500
میکرون دارد
این نوع از کربنات اغلب در کارخانه های شیشه سازی استفاده می شود.
ذرات درشت تر گرانول مانند این نوع موجب عدم وجود گرد خاک و ناخالصی شده و احتمال
پخش شدن ذرات در هنگام حمل و نقل را کاهش می دهد.
چگالی کربنات سدیم سبک حدود 500 کیلوگرم بر متر مکعب و اندازه ذرات سدیم کربنات سبک
در حدود 100 میکرون می باشد.
کربنات سدیم سبک برای تولید مواد شیمیایی و شوینده ها استفاده می شود.

کاربرد کربنات سدیم

کربنات سدیم جزء موادی است که دارای کاربردهای متنوع در صنایع مختلف است.
از جمله کاربرد کربنات سدیم ( سودا اش) می توان به موارد اشاره کرد .

• ساخت شیشه: کربنات سدیم در صنایع شیشه سازی کاربرد دارد.
بکارگیری این ماده در شیشه سازی موجب کاهش دمای تشکیل شیشه و صرفه جویی در مصرف انرژی می شود.

• تولید مواد شیمیایی: کربنات سدیم در تولید مواد شیمیایی مختلف مانند سدیم بیکربنات، سدیم
سیلیکات، سدیم تریپل فسفات، سدیم دی کرومات، سدیم آلومینات، سدیم سیانید و . . . به کار
می رود.

تولید کاغذ: در صنایع تولید کاغذ کربنات سدیم به عنوان عامل تنظیم کننده اسیدیته و همچنین به منظور رنگ زدایی از کاغذ باطله به کار میرود.

تولید صابون و دترجنت: سودا اش در تولید صابون و دترجنت ها به عنوان عامل آلکالی استفاده می شود.

• نرم کردن آب : کربنات سدیم در فرایند تعویض یونی موجب حذف یون های کلسیم و منیزیم از آب و کاهش سختی آن میشود.

• مخازن آب شهری: سودا اش، به عنوان یک افزودنی رایج در مخازن شهری جهت خنثی سازی اثر اسیدی کلر و افزایش pH به کار می رود.

کاربرد خانگی:

سدیم کربنات ، در خانه ها به عنوان نرم کننده ی آب در شست و شوی لباس ها به کار می رود.
این ماده با یون های منیزیم و کلسیم موجود در آب سخت مقابله می کند و مانع از تشکیل پیوند
بین آن ها با ماده شوینده به کار رفته می شود.
بدون استفاده از سدیم کربنات شوینده اضافی برای خیساندن یون های منیزیم و کلسیم نیاز
می شود.

• رنگرزی: به عنوان عامل استحکام دهنده پیوند بین رنگ و الیاف استفاده می گردد.

صنعت غذا: به عنوان تنظیم کننده pH و نگهدارنده استفاده میشود.

• الکترولیز: به عنوان یک الکترولیت موجب افزایش سرعت تجزیه آب می شود.

تاکسیدرمی: در فرآیند حذف گوشت از استخوان ها به کار میرود.

• آزمایشگاههای شیمی: به عنوان استاندارد اولیه در واکنشهای تیتراسیون به کار میرود.

• خمیر دندان:

به عنوان عامل افزایش دهنده pH عامل کف ساز به کار میرود.

• آجر سازی: به عنوان عامل مرطوب کننده در تولید خمیر موجب کاهش مقدار مصرف آب
می شود.

صنعت نساجی: به عنوان عامل ضد اسید در فرآوری ابریشم به کار میرود.

• پتروشیمی و تصفیه نفت خام: به عنوان خنثی ساز در فرآیندهای پتروشیمی استفاده می گردد.

• تصفیه روغنهای گیاهی: به عنوان عامل جداکننده اسیدهای چرب آزاد عمل میکند.

• گوگرد زدایی از دود: در فرایند حذف گوگرد از دود خروجی از دودکشها استفاده میگردد.

مواد اولیه مورد نیاز برای تولید کربنات سدیم

مواد اولیه مورد نیاز برای تولید کربنات سدیم به روش سولوِی(Solvay) عبارتند از سنگ آهک،
نمک معمولی و آمونیاک که طبق واکنشهای زیر سدیم کربنات تولید می شود.

CaCO3 → CO2 + CaO

2NH3 + CO2 + H2O →(NH4)2CO3

(NH4)2CO3 + CO2 + H2O →2NH4HCO3

NH4HCO3 + NaCl → NaHCO3 + NH4Cl

2NaHCO3 →Na2 CO3 + CO2 + H2O